نقش انسان در طبیعت
شهروحش : تاثیر گذاری انسان بر طبیعت پیرامون خود را از هنگام آغاز ابزارسازی آن میتوان دید . از زمانی که در چند صد هزار سال قبل انسان ابزارساز در آفریقا به وجود آمد تا به امروز ، نقش انسان درطبیعت روبه گسترش بوده و هست ، به طوری که امروز تصور طبیعت بدون انسان بسیار مشکل است . انسان دوران سنگی با اکتشاف آتش و مهار آن و بکارگیری ابزار ، مداخله خود را درطبیعت آغاز کرد ، و با شکار گونه های جانوری در چرخه اکوسیستم نقش موثری داشت ، به طوری که دیرین شناسان یکی از عوامل انقراض نسل ماموتها را انسان سنگی و نئاندرتالها میدانند.مداخلات انسان با پیدایش تمدن و آغاز عصر کشاورزی وارد دوران جدیدی شد ، به طوری که انسان با اهلی کردن برخی از گونه های گیاهی و جانوری نقش خود را درطبیعت بسیار پررنگ تر از پیش کرد و به دنبال آن شهرسازی و یکجانشینی بشر و تخریب و دگرگونی محیط طبیعی از تبعات پیدایش تمدن بود . ولی با همه اینها طبیعت شکل خود را حفظ کرده بود تا آغاز انقلاب صنعتی و عصر تکنولوژی که طبیعت بزرگترین ضربه را از سوی انسان متحمل شد . با انقلاب صنعتی و پیدایش قطار و ماشین و هواپیما ، احداث کارخانجات و جاده سازی و گسترش شهرها ، اکتشافات معدنی و نفتی ، طبیعت چهره متفاوتی به خود گرفت . سیمای زمین تغییر کرد و نسل بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری با آغاز این دوره روبه انقراض گذاشت ، تخریب جنگلها و پوشش گیاهی و زیستگاههای جانوری و شکار جانوران به خاطر استفاده از پوست آنها ، جمعیت اکثر گونه های جانوری را در قرون 18 و 19 و 20 کاهش داد و گونه های بسیاری را منقرض کرد . آلودگی دریاها و رودخانه ها با پسماندهای صنعتی و خانگی، بسیاری از گونه های آبزی را از بین برد و جمعیت آنها را کاهش داد .تغییرات جوی و گرمایش کره زمین به خاطر انتشار گازهای گلخانه ای و آلودگی هوا از دیگر اثرات انسان صنعتی بر طبیعت بود . به دنبال اینها گروهها و جنبشهای مدافع محیط زیست و طبیعت و حقوق حیوانات شکل گرفت . و تبعات آلودگی هوا و آب از سوی انسان بررسی شد . طرحها و برنامه های بسیاری ازطرف دولتها و سازمانها برای حفظ طبیعت و حیاتوحش وضع شد . سازمانها و گروههایی به کمک حیاتوحش شتافتند و طرحهای حفاظتی از گونه های درمعرض خطر آغاز شد . و در بخشهایی غذارسانی به گونه های جانوری در شرایط سخت از دیگر طرحها بود .حال در این شرایط بحث و موضوع اختلافی بین دوستداران طبیعت شکل گرفته که آیا مداخلات و کمک رسانی به حیاتوحش درطبیعت اثرات مثبت دارد یا منفی ؟ اینجانب در این مطلب به طرح دیدگاههای خود میپردازم . به شخصه در شرایط طبیعی مدافع هیچگونه دخالتی ازسوی انسان در طبیعت نیستم . یعنی اگر انسان نقش مخرب خود را درطبیعت کاهش دهد ، طبیعت نیازی به کمک نخواهد داشت و گونه های جانوری از پس خود بر خواهند آمد . اما آیا امروزه با توجه به این حجم از مداخلات مخرب انسانی میتوان حکم به عدم هیچگونه مداخله دلسوزانه و کمک رسانی از سوی انسان را داد ؟ امروزه با توجه به جزیره ای شدن زیستگاههای جانوری و قطع شدن راههای ارتباطی و مهاجرتی بین زیستگاههای مختلف ، عملا امکان بقای جانوران را در شرایط طبیعی ازآنها سلب کرده ایم . گونه هایی که در گذشته درفصول سرد و یا خشکسالی اقدام به مهاجرت به سایر مناطق برای یافتن غذا میکردند ، هم اینک این امکان را ندارند و اگر درفصول سرد و یا خشکسالی به آنها غذارسانی نشود از بین خواهند رفت . پس دراین شرایط با وجود مداخلات مخرب انسان نمیتوانیم مداخله ازنوع کمک رسانی و غذارسانی را نادیده بگیریم ، متاسفانه دراین شرایط ، حیاتوحش از حالت طبیعی خود خارج شده و به صورت یک باغ وحش بزرگ در می آید . که حیاتوحش را وابسته به انسان میکند . اگر مسیرهای مهاجرتی را برای جابجایی گونه های جانوری باز نکنیم چاره ای جز این نداریم . درمورد پرندگان مسئله کمی فرق میکند . با توجه به اینکه پرندگان برای مهاجرت خود نیازی به مسیر و راه زمینی ندارند ، امکان مهاجرت برای آنها همواره محیا است . و هرگونه دخالت و کمک رسانی غیر محاسبه شده به پرندگان را در این مورد مخرب میدانم ، و چه بسا این کار باعث تغییر مسیرهای مهاجرتی هزاران ساله و طبیعی پرندگان دراینمورد شود . کمک رسانی به پرندگان را فقط درشرایط بسیار خاص و یا در مورد پرندگان شهری آنهم درفصول سرد جایز میدانم . کمک رسانی و غذارسانی به حیاتوحش آنرا وابسته به انسان میکند و گونه های جانوری عادات طبیعی و خوی وحشی خود را از دست میدهند ، ما باید دخالت خود را در طبیعت به حداقل برسانیم ، و فقط درمواردی که هیچ مسیر ارتباطی و مهاجرتی برای گونه های وحش نیست و در شرایط خاص کمک رسانی کنیم . یادمان باشد که گونه های جانوری هزاران سال ، بدون مداخله و کمک انسان زیسته اند و در شرایط سخت خود را حفظ کرده اند و یا منقرض شده اند . پس اگر ما مداخلات خود را به حداقل برسانیم و مسیرهای مهاجرتی و زیستگاههای جانوران را تخریب نکنیم دیگر نیازی به مداخلات دلسوزانه و خیرخواهانه نیست. بیائیم طبیعت را آنگونه که باید باشد حفظ کنیم .
این وبلاگ بازتاب کوچکی از وضیعیت محیط زیست و حیات وحش ایران میباشد .و تلاش دارد تاضربه ای را که زندگی مدرن و شهری به محیط زیست و حیات وحش زده است را بازتاب دهد.علاوه بر محیط زیست وحیات وحش ،دراین وبلاگ مطالبی از کیهانشناسی ،زمینشناسی ، دیرینشناسی ،زیست شناسی و جانورشناسی نیز خواهید دید .باشد که ما انسانهای شهری امروز بهتر طبیعت را بشناسیم .